درد/ درد شکم

سوال كنید:

محل و شدت درد، سابقه سزارين قبلی، میزان خونريزي، تهوع و استفراغ، اسهال، سوزش ادرار، تكرر ادرار، احساس نیاز به دفع سريع ادرار، آبريزش، ترشح آبكی و بد بوي واژينال، لرز

تعیین كنید:

درجه حرارت، فشار خون، نبض، تنفس، تعداد ضربان قلب جنین، سن بارداري، محل درد (زير دل، شكم، پهلوها و…،) شدت انقباضات رحم

معاينه كنید:

ارتفاع و تونیسیته رحم، شكم و پهلوها، انقباضات رحمی

توجه:  اين موارد در معرض شوک هستند. با بروزعلائم شوک، درمان شوک انجام شود. 

در صورت وجود: درد شكم و تندرنس و ريباند شكم، درد پهلوها، با يا بدون تهوع و استفراغ، تب و لرز، درد گردن يا شانه، خونريزي يا لكه بینی

علت احتمالی: حاملگی خارج از رحم يا سقط، شكم حاد، پارگی رحم يا پارگی اسكار قبلی، سنگ مجاري ادرار، پیلونفريت، آپانديسیت

اقدام: اعزام مادر به مرکز سطح بالاتر

اقدام حین اعزام:

  • باز كردن رگ و تزريق سرم سالین نرمال يا رينگر به میزان يک لیتر در 3-2 ساعت. در صورت خونريزي شديد يک لیتر در مدت  15 -20 دقیقه و سپس يک لیتر در 30 دقیقه
  • در صورت تب بیشتر از 38 درجه: تزريق  2 گرم آمپی سیلین وريدي يا عضلانی

 

در صورت وجود: انقباض رحمی، تندرنس و سفتی رحم اختلال صداي قلب جنین (نیمه دوم بارداري)

علت احتمالی: جدا شدن زودرس جفت (دكلمان)

اقدام:

  • عدم معاينه واژينال
  • خوابانیدن مادر به پهلوي چپ
  • اعزام و همراهی بیمار با ست زايمان

اقدام حین اعزام:

  • باز كردن دو رگ با آنژيوكت شماره  سبز یا طوسی، تزريق سرم رينگر يا نرمال سالین به میزان حداقل يک لیتر در  15 -20 دقیقه و سپس يک لیتر در  30 دقیقه
  • گذاشتن سوند فولی و حفظ میزان ادرار بیشتر از  30 میلی لیتر در ساعت

در صورت وجود: درد شكم يا اپی گاستر، تهوع و استفراغ، با يا بدون فشارخون بالا، زردي، سر درد

علت احتمالی: پره اكلامپسی، كبد چرب، ،TTP ، HELLP

اقدام

  • اعزام به مرکز سطح بالاتر
  • در نیمه دوم بارداري: درمان پره اكلامپسی

در صورت وجود: پارگی كیسه آب، تب و لرز، ترشح آبكی و بدبوي واژينال، تندرنس رحم، افزايش ضربان قلب جنین و مادر

علت احتمالی: آمنیوتیت

اقدام

  • اعزام مادر به مرکز سطح بالاتر
  • باز كردن رگ و تزريق نرمال سالین يا رينگر يک لیتر در مدت 15 -20 دقیقه و سپس يک لیتر در  30 دقیقه
  • دادن اكسیژن به میزان 6 تا 8 لیتر در دقیقه با ماسک يا كانول بینی
  • تزريق  2گرم آمپی سیلین وريدي و  80میلی گرم جنتامايسین عضلانی

 

در صورت وجود: ترشحات خونی يا دفع موكوس با رگه هاي خونی، انقباضات طبیعی رحمی (حداقل  3 انقباض در 10 دقیقه) در نیمه دوم بارداري

علت احتمالی: شروع زایمان (ترم یا پره‌ترم)

اقدام

سن بارداري زير  34هفته:

  • اعزام به بیمارستان و همراهی مادر
  • تزريق عضلانی  12میلی گرم بتامتازون و تزريق وريدي 2 گرم آمپی سیلین در صورتی كه فاصله تا اولین مركز زايمانی بیش از  4ساعت باشد.

سن بارداري  34هفته و بالاتر:

معاينه واژينال (در صورت نبود جفت سرراهی در سونوگرافی):

  • ديلاتاسیون سرويكس مساوی یا بیشتر از 3 سانتی متر: اعزام به بیمارستان و همراهی مادر
  • ديلاتاسیون كمتر از  3سانتیمتر: در نظر گرفتن مادر به مدت  2 ساعت و در صورت عدم پیشرفت علائم زايمانی و نبود مشكلات مامايی ترخیص مادر و آموزش علائم خطر و پیگیري  1هفته بعد

در صورت وجود: درد اپی گاستر بدون فشار خون بالا

علت احتمالی: شروع پره اکلامپسی، شکایت شایع

اقدام: در خواست آزمایش ادرار

در صورت وجود پروتئین در ادرار: ارجاع فوری به بیمارستان

در صورت نبود پروتئین در ادرار:

  1. توصیه به پرهیز از خم شدن به جلو یا دراز کشیدن پس از غذا
  2. خوردن
  3. وعده غذایی بیشتر با حجم کمتر
  4. استفاده از آنتی اسید
  5. آموزش به مادر جهت مراجعه فوری به مرکز بهداشتی در صورت عدم بهبود و بروز علائمی مانند تهوع و استفراغ، تاری دید، سر درد

 

در صورت وجود: درد زیر دل، تکرر ادرار، احساس نیاز به دفع سریع ادرار، سوزش ادرار

علت احتمالی: سیستیت

اقدام: درخواست آزمایش ادرار و کشت ادرار

  • تجویز آموکسی سیلین  500 میلی گرم هر  8 ساعت یک بار تا 3 روز/ یا  سفالکسین  500 میلی گرم هر 6 ساعت تا 3 روز . در صورت عدم پاسخ به درمان، ادامه درمان مطابق نتیجه کشت
  • در خواست آزمایش ادرار و کشت ادرار 7 تا 10 روز پس از درمان و ادامه درمان با توجه به نتیجه کشت ادرار
  • درخواست آزمایش و کشت ادرار مجدد و در صورت نتیجه کشت و عدم بهبود پس از دو دوره درمان: ارجاع غیر فوری به متخصص زنان

در صورت وجود:  دردهای کرامپی، اسهال و استفراغ

علت احتمالی: عفونت دستگاه گوارشی

اقدام: ارجاع در اولین فرصت به پزشک

اقدام پزشک

  • در صورت اسهال خفیف تا متوسط: درمان مانند زمان غیر بارداری و در صورت عدم بهبود پس از 3 روز : ارجاع در اولین فرصت به متخصص عفونی
  • در صورت اسهال شدید و دهیدراتاسیون شدید، تب بالای  38درجه سانتیگراد و یا اسهال خونی: ارجاع فوری به مرکز سطح بالاتر

بوکلت مراقبت‌های ادغام یافته سلامت مادران، بازنگری نهم، سال 1402